Dracht en bevalling

 

De poes is zwanger!

Gefeliciteerd met de dracht van uw kat. Een nestje meemaken is heel bijzonder en leuk maar er komt ook heel wat bij kijken; zorg dat u goed voorbereid bent! In dit stuk gaan we in op de belangrijkste dingen met betrekking tot de dracht en bevalling van de kat.

Voor meer informatie over krolsheid en voortplanting klik hier.

Krolsheid en bevruchting
Een krolse poes gedraagt zich anders dan normaal. Ze wordt levendiger, erg aanhalig, miauwt luid en vaak, duwt haar achterste de lucht in en houdt haar staart opzij, wil graag naar buiten en kan soms kleine plasjes in huis doen.
De duur van de krolsheid wisselt van een paar dagen tot ruim een week.

Als een poes tijdens deze krolsheid gedekt is en drachtig is geworden, volgt een dracht van gemiddeld 65 (58 – 72) dagen. Hoe groter het nest hoe korter de dracht meestal duurt en omgekeerd geldt dit ook.

Zwanger of niet zwanger
Er bestaan helaas geen bloed- of urineproeven voor poezen om vast te stellen of de poes inderdaad drachtig is geworden na de dekking. Dat komt omdat de hormoonspiegels van drachtige en niet drachtige poezen vrijwel identiek zijn, dit in tegenstelling tot bij de mens. Op verschillende momenten is er wel andere diagnostiek mogelijk:

  1. Vanaf 25-35 dagen kan een dierenarts mogelijk in de buik de foetussen voelen.
  2. Een echo van de buik is mogelijk vanaf 25-30 dagen na de dekking.
  3. Een röntgenfoto is mogelijk vanaf 45 dagen na de dekking.Een echo wordt meestal gebruikt om dracht vast te stellen en een röntgenfoto wordt gemaakt om het aantal jongen vast te stellen.De bijzonderheden rondom dracht en bevalling
    Zorg ervoor dat uw kat, als u bewust met haar gaat fokken, in een goede conditie is en zij goed ingeënt en ontwormd is (4x per jaar).
    Tijdens de dracht mag u de moederpoes niet laten vaccineren. Het is aan te raden om 2 weken voor de bevalling het moederdier te ontwormen. Na de bevalling gaan de kittens en het moederdier gelijk op in het ontwormschema. In de eerste helft van de dracht is het niet nodig om de poes extra te voeren.
    In de tweede helft van de dracht stijgt de voedingsbehoefte en doet u er goed aan om de poes wat meer (tot anderhalf keer de normale portie) te geven.
    De voedingsbehoefte van de moederpoes is het grootst ná de geboorte wanneer de kittens  2 à 3 weken oud zijn. Op dit moment is de melkgift het grootst. Ondervoeding of te weinig voeding in deze periode kan bij de moederpoes leiden tot meer agressie, dit gedrag kan uiteindelijk doorgegeven worden aan de kittens.
    Speciaal voedsel is niet nodig, gewoon kattenvoer is voldoende. Zorg er te allen tijden voor dat de moederpoes zo min mogelijk stress ervaart tijdens de dracht. Stress zorgt voor een te hoge concentratie cortisol (stresshormoon) in haar lijf, welke zeer slecht is voor de ontwikkeling van de hersenen bij de kittens.Eén of enkele keren een heel klein beetje bloedverlies halverwege de dracht of 1 à 2 weken vóór de geboorte betekent meestal dat 1 of 2 kittens afsterven. Dit is niet gelijk reden tot paniek, de overige kittens kunnen meestal gewoon op het juiste tijdstip worden geboren. Mocht de poes zich ziek gaan gedragen of u maakt zich zorgen, maak dan een afspraak bij de dierenarts.

Wat is handig om in huis te hebben voor de bevalling?

  • Schone handdoeken
  • Handschoenen
  • Schaartje
  • Ontsmettingsmiddel
  • Keukenweegschaaltje
  • Slijmzuigertje
  • Navelstreng klemmetje of dun touw (voor het afbinden van de navelstreng van het kitten)
  • Gekleurde bandjes of nagellak
  • Een warmtelamp (geen warmte-matje gebruiken i.v.m. oververhittingsgevaar)
  • Een kartonnen doos ofwel een houten kist van ongeveer 50 bij 40 cm voldoet goed als werp/nestplaats. Eventueel een toegang aan de zijkant, 10 à 15 cm boven de bodem, zodat de kittens er niet uit kunnen vallen.

De bevalling nadert
Als uw kat normaal gesproken vrij buiten komt, is het nu van belang dat u de poes binnen houdt. Zorg dus dat de moeder niet op een ontoegankelijke plek bevalt.
Zet de werp-plaats 1 à 2 weken voor de bevalling op een rustige wat donkere plek, zodat de moederpoes er van tevoren aan kan wennen. Hang de warmtelamp aan de zijkant van de werpkist! Zo kunnen de kittens en moeder zelf kiezen of ze in de warmte bron willen liggen of niet.Knip bij een langharige kat de vacht onder de staart, de achterkant van de poten en rond te tepels kort af.

De bevalling
U kunt zien dat de bevalling nadert door zwelling van de melkklieren en gedragsveranderingen. U hoeft uw kat niet van tevoren te temperaturen om een naderende bevalling te herkennen, dit is bij de kat niet betrouwbaar. Symptomen van een naderende bevalling bij de kat zijn vaag. Een geringe eetlust, typische lokroepen en een opvallende hyperventilatie geven aan dat de kat gaat bevallen. De kat zoekt vaak de kattenbak op om te persen tijdens de uitdrijvingsfase en perst altijd in borst-buik ligging. Vlak voor de bevalling wordt de poes wat onrustig en valt het soms op de ze een helder, taai, soms iets melkachtig slijm verliest, dit is het teken dat de ontsluiting is ingezet en de bevalling zal binnen 24 uur plaatsvinden.
De bevalling begint met de weeën van de baarmoeder. Het kan nu nog lang duren voordat het eerste kitten geboren wordt (soms wel 36 uur); vooral bij poezen die voor het eerst baren.
Zodra het ongeboren kitten het bekken van de moeder intreedt, worden de weeën van de baarmoeder ondersteund door het samentrekken van de buikspieren. De weeën, die al lang vóór de buikpers zijn begonnen, worden meestal niet waargenomen.
Vlak voor de geboorte van het eerste kitten zal de poes onrustig worden, miauwen, gaan hyperventileren en likken aan de vulva. De geboorte van het eerste kitten duurt langer (soms wel 2 à 3 uur) dan van de daar opvolgende kittens, dit omdat het eerste kitten de geboorteweg moet oprekken, vooral bij poezen die voor het eerst werpen. De bevalling van een nest duurt gemiddeld 16 uren, maar kan ook korter of langer duren (4 tot 42 uur).
Soms kan na een bevalling van bijvoorbeeld 16 uren 1 à 2 dagen later nog 1 of meer gezonde kittens worden geboren.
Vóór de geboorte van een kitten komt de vruchtblaas naar buiten en breekt open. Meestal breekt de vruchtblaas inwendig en zie je alleen het vruchtwater afvloeien. Binnen enkele uren nadat het eerste vruchtwater is afgekomen, moet het eerste kitten geboren zijn. Soms volgt na de geboorte van het kitten meteen de nageboorte (= moederkoek), maar die kan ook later komen. De moederpoes zal de nageboorte meestal direct opeten. Let op dat het aantal nageboortes hetzelfde is als het aantal kittens, en er ook gelijk uitkomt na de geboorte. Daarna is er donkergroene uitvloeiing, die de gehele bevalling blijft.

De kittens
Kijk of het kitten levendig is en controleer of er geen slijm of vocht in de luchtwegen zit. Zo ja, dan het kitten op zijn kop houden, waarbij het hoofdje tussen duim en wijsvinger goed wordt vastgehouden (anders kan het nekje breken) en schudden. Het vocht kan zo naar buiten komen. Doe dit zo’n drie keer. Zit er nog steeds slijm of vocht in de luchtwegen, zuig dit dan met een slijmzuigertje of dun slangetje op.
Wanneer de moeder niet binnen een minuut naar het kitten omkijkt moet u zelf het vlies verwijderen en het kitten droogwrijven met een handdoek tot het begint te ademen. Normaal bijt de moeder de navelstreng door maar in dit geval moet u het doen. Bind de navelstreng eerst af met een stukje draad of een speciale navelstreng-klem en knip deze op ongeveer drie centimeter vanaf de buik gerekend af. Nadat u het uiteinde van de navelstreng in een ontsmettingsmiddel heeft gedept legt u het kitten weer bij de moeder terug.De kittens worden meestal geboren met tussenpozen van een half uur tot een uur. Vijftien tot dertig minuten na ieder kitten volgt de placenta, in geval van een hele snelle bevalling soms allemaal tegelijk. Er moeten evenveel placenta’s als kittens zijn.

Wanneer moet u de dierenarts waarschuwen?
Het is verstandig om contact te zoeken met een dierenarts als:

 

  • De poes langer dan 15 minuten duidelijk op een kitten aan het persen is (op het eerste kitten mag dat 30 min zijn).
  • De poes al meer dan vier uur na de geboorte van het eerste kitten niet meer perst.
  • De persweeën zwak of onregelmatig zijn en langer dan twee of drie uur duren.

 

  • De poes begint over te geven, er zwak uitziet, hijgt of snel ademt, mauwt of tekenen van hevige pijn vertoont.
  • De poes gele, witte of bloederige afscheiding produceert.
  • Er minder placenta’s (nageboortes) zijn dan kittens.Mocht de poes na de bevalling onrustig blijven, laat dan controleren of de poes inderdaad ‘leeg’ is.

Na de geboorte
Na de bevalling heeft de poes nog een rode uitvloeiing, die na 5 à 8 dagen lichter van kleur wordt en tenslotte helder slijmachtig is en stopt op maximaal 8 à 10 dagen.
Zorg dat het nest, zeker in de eerste 2 weken, in een rustige, warme (+ 29°C) en tochtvrije omgeving staat.
Weeg de kittens gelijk als de bevalling voorbij is. Het geboortegewicht van een kitten ligt rond de 100 gram. Per dag is er ongeveer een groei van 10 % van het lichaamsgewicht. Weeg het kitten hierom elke dag, controleer of het elke dag in gewicht is toegenomen, het mag zeker niet in gewicht afnemen!
Maak een lijstje voor het bijhouden van gewicht- , eetgewoontes- en eventuele bijzonderheden. Bij de Europese Korthaar katten kunt u een duidelijke vacht tekening zien en ze hierdoor onderscheiden. Bij ras katten kan dit in de eerste weken moeilijker zijn omdat ze vaak dezelfde aftekening van vacht hebben. Hiervoor kunt u ze markeren door ieder een stipje nagellak kleur ofwel een gekleurd bandje om te geven.

 

De oogjes gaan open

Tien dagen na de geboorte gaan de ogen open en is het kitten als het goed is in lichaamsgewicht verdubbeld. Wanneer het kitten niet voldoende groeit, moet de dierenarts geraadpleegd worden. Het kan zijn dat de dat kat te weinig melk geeft door stress, melkklierontsteking of te weinig productie.

Verloop en ontwikkeling van de kittens

0-2 weken – De kittens reageren enkel op prikkels als temperatuur, geur en aanraking. Ze zijn volledig afhankelijk van moedermelk en het initiatief van de moeder. Ze kunnen zich nog nauwelijks voortbewegen (dit doen ze door de trage roeibeweging). Tussen 7 en 10e dag gaan de oogjes open.

3-4 weken – Dit is de speenfase, in deze weken beginnen de tandjes door te komen en het gehoor ontwikkelt zich. Lopen begint rond de 4e week, dan zijn ze pas in staat om rechtop te kunnen staan. Nu komt ook de regulatie van hun lichaamstemperatuur op gang.

5-6 weken – In deze weken komt de reflex “op hun pootjes terecht komen” op gang. De kittens beginnen nu uit zichzelf te poepen/plassen zonder stimulatie door de moederpoes.

7-8 weken – De kittens beginnen nu als een volwassen kat te reageren op prikkels zoals geluid, geur, lichaamssignalen van andere katten/dieren, en bedreigingen.

De eerste socialisatie periode van kittens duurt tot 8 weken dus het is heel belangrijk dat ze bij u al de goede basis krijgen! Laat ze zoveel mogelijk, op een positieve manier, kennismaken met handcontact, andere mensen, kinderen (onder toezicht), geluiden en andere dieren. Ook als u zelf geen hond heeft maar iemand kent met een rustige hond die sociaal is naar katten of diegene langs wilt komen met de hond.
Tot 8 weken is een kitten nog instaat om te herstellen van stress en angsten, na de 8e week blijft met name angst langer hangen. Kittens leren het meest van hun soortgenoten en van hun moeder!

 

“Voor advies over mijn puppy werd ik zeer goed geholpen bij Dierenkliniek Marnixstraat, zo konden wij een goede start maken. Dank!”

Bart van Apeldonk (1 hond),
Bloemendaal