Cushing

Wat is de ziekte van Cushing?
De ziekte van Cushing komt voor bij honden met een verhoogd gehalte van het hormoon cortisol in het bloed.
Gewoonlijk wordt cortisol door het lichaam aangemaakt in stresssituaties om het lichaam voor te bereiden op een actie (vluchten of vechten). Bij honden met de ziekte van Cushing is het gehalte aan het hormoon cortisol in het bloed extreem hoog, en als dit onbehandeld blijft, wordt de hond steeds zwakker, en zal ten slotte aan de aandoening overlijden.

Hoe wordt cortisol geproduceerd?
Twee kleine klieren die bij de nieren liggen produceren cortisol. Deze klieren heten de bijnieren.
De productie en afgifte van cortisol door de bijnieren wordt gecontroleerd door het hormoon ACTH. Dit hormoon wordt weer geproduceerd in de hypofyse, een kleine klier aan de onderzijde van de hersenen.

Vormen van de ziekte van Cushing:
Er zijn drie vormen van de ziekte van Cushing:

1. Hypofyse-afhankelijke Cushing
Dit is de meest voorkomende vorm van de ziekte. Het wordt veroorzaakt door een langzaam groeiende tumor in de hypofyse. Deze tumor produceert grote hoeveelheden van het hormoon ACTH, dat weer zorgt voor een te hoge productie van cortisol.

2. Bijnier-afhankelijke Cushing
Bij deze vorm van de ziekte produceert een tumor in één of soms beide bijnieren grote hoeveelheden cortisol.

3. Geïnduceerde Cushing
Deze vorm ontstaat door een langdurige behandeling met corticosteroïden om bepaalde ziekteprocessen, van vooral de huid, te onderdrukken. Behandeling van de ene kwaal veroorzaakt in dit geval een andere kwaal.

Hoe weet ik of mijn hond de ziekte van Cushing heeft?
De ziekte van Cushing komt voornamelijk voor bij oudere honden. Bij kleinere rassen wordt het vaker gezien dan bij grotere.
De verschijnselen van de ziekte lijken wel op de verschijnselen die je bij alle ouder wordende honden ziet, alleen extremer. Dat maakt het wel moeilijker om een diagnose te stellen.

De meest voorkomende verschijnselen zijn:
– overmatig drinken
– veel plassen, mogelijk incontinentie
– gulzig eten, vraatzucht
– dikke (hang) buik
– dunnere huid
– verlies van haar, of telkens terugkerende huidproblemen
– verlies van spieren
– lusteloosheid
– veel hijgen.

Honden zullen zelden al deze verschijnselen vertonen, maar herkent u enkele van de symptomen, of bent u bezorgd over de gezondheid van uw hond, ga dan voor advies naar uw dierenarts. Uw dierenarts kan een juiste diagnose stellen en een therapie voorstellen om uw hond weer zijn normale levenslust terug te laten krijgen.

Hoe stelt de dierenarts de diagnose Cushing?
Om de diagnose te stellen wordt meestal een test gedaan met de urine van de hond.
De dierenarts zal u vragen om gedurende twee of drie opeenvolgende dagen urine op te vangen en enkele tabletten te geven. De urinemonsters worden in het laboratorium onderzocht op de zogenaamde cortisol-creatineratio. Soms is nog ander bloedonderzoek nodig.

Wat is de behandeling?

Medicijnen:
Vroeger konden de honden alleen met Lysodren® (mitotane) behandeld worden. Deze stof zorgt voor een irreversibele vernieling van het bijnierschors, waar de cortisol geproduceerd wordt. Het kan ook het gezwel in de bijnier vernielen. Omdat Lysodren het schors van de bijnier vernietigt, zal de hond na deze behandeling levenslang medicijnen moeten slikken.
Lysodren is vaak ook succesvol als er sprake is van uitzaaiingen bij een gezwel in de bijnier. Voor deze behandeling verwijzen wij u door naar een specialist.

Tegenwoordig is een nieuw medicijn op de markt gekomen voor de behandeling van Cushing, namelijk Vetoryl® (trilostane). Vetoryl zorgt voor een remming van het bijnierschors. Omdat het bijnierschors niet vernietigd wordt, zal de hond geen hormonen hoeven te slikken. Honden reageren over het algemeen heel goed op de medicatie, bij een juiste dosering verdwijnen binnen enkele dagen al de verschijnselen van veel drinken en plassen en vraatzucht. In het begin zal om de paar weken bloedonderzoek gedaan moeten worden om de juiste dosering vast te stellen, daarna zal de hond elke 3 maanden gecontroleerd moeten worden. Deze behandeling is in onze kliniek uitvoerbaar.

Chirurgisch:
Als er een gezwel in hypofyse zit, kan de hond hieraan geopereerd worden. Eerst is wel verder onderzoek nodig (zoals een CT scan om de grootte van het gezwel vast te stellen) om te kijken of de hond geschikt is voor de operatie. Omdat de hele hypofyse weggehaald wordt, zal de hond na de operatie levenslang medicijnen moeten slikken. De hypofyse is namelijk een soort kliertje wat niet alleen ACTH produceert maar nog meer hormonen, zoals een hormoon om de schildklier aan te sturen. Het is een zware operatie waarvoor wij u naar een specialist zullen doorverwijzen.

Als er een gezwel in de bijnier zit, zou deze ook operatief verwijderd kunnen worden. Wederom moet eerst verder onderzoek gedaan worden (zoals een echo van de buik), om te kijken of een operatie mogelijk is. De bijnier ligt vlak naast de grote lichaamsaders en vaak vindt ingroei in de vaten plaats, waardoor een operatie niet mogelijk is. Verder zal er gekeken moeten worden of er al sprake is van uitzaaiingen. Als een operatie mogelijk is, zal vaak gedurende 2 maanden na de operatie cortisol gegeven moeten worden. Ook voor deze operatie zullen we u naar een specialist doorverwijzen.

Niets doen:
Regelmatig kiezen mensen ervoor om geen therapie in te stellen. Om de hond toch een aangenaam leven te laten leiden zal het vaak wel nodig zijn om ziektes die ontstaan als complicatie op de ziekte van Cushing te behandelen. In het begin zal de hond weinig last van de Cushing hebben. Zoals eerder al genoemd is, grijpt cortisol in op verschillende delen van het lichaam. Het zorgt onder andere voor een onderdrukking van het immuunsysteem. Hierdoor is de hond gevoeliger voor ontstekingen van bijvoorbeeld de blaas. Deze ontstekingen zullen behandeld moeten worden met antibiotica. Verder zorgt cortisol ervoor dat de huid dunner wordt. Dit kan leiden tot allerlei huidklachten, zoals wonden of ontstekingen. Hiervoor zal de hond ook behandeld moeten worden. Ook kunnen honden als gevolg van het hoge gehalte aan cortisol suikerziekte ontwikkelen. Suikerziekte als gevolg van Cushing is heel moeilijk te behandelen en zal uiteindelijk vaak een reden zijn om de hond in te laten slapen. Indien de hond last krijgt van hersenverschijnselen zoals eerder genoemd, of benauwdheid vanwege uitzaaiingen in de longen is euthanasie helaas nog de enige optie.