Diarree

Diarree bij de kat

Normale ontlasting van katten is bruin en goed gevormd. Als een kat diarree heeft, dan verandert de consistentie van de ontlasting naar zacht tot waterig en de kleur van de ontlasting kan veranderen naar lichter of donkerder dan normaal. Er kan tevens vers bloed of slijm bij de ontlasting gezien worden. Het defaecatiepatroon kan ook veranderen en de kat kan meer gaan persen op de ontlasting. Genoemde symptomen zijn belangrijk om op te letten. Ze kunnen behulpzaam zijn bij het vaststellen van de oorzaak van de diarree.

Oorzaken van diarree:
Diarree kan veroorzaakt worden door ziekten van het maagdarmkanaal zelf (bv. infecties) of door ziekten buiten het maagdarmkanaal (bv. lever of nieraandoeningen).

Bij jonge katten wordt diarree meestal veroorzaakt door

* Dieet:
Bij zogende kittens is overvoeren (dat wil zeggen te frequent voeren of teveel melk per voeding geven) een veel voorkomende oorzaak van heftige diarree. Kittens die met de hand worden groot gebracht krijgen gemakkelijk diarree ten gevolge van het voeren van voedingsmiddelen die niet geschikt zijn voor katten of door overvoeren. Maar ook een tekort aan moedermelk kan ten gevolge van een onderontwikkeling van het maagdarmkanaal leiden tot diarree. Na het spenen kunnen plotselinge voedingswijzigingen ook leiden tot diarree. Sommige kittens ontwikkelen een intolerantie voor lactose (=melksuiker) en krijgen diarree van het drinken van melk. Speelse kittens kunnen dingen eten die niet bedoeld zijn om op te eten en ten gevolge daarvan diarree krijgen.

* Infectieuze oorzaken:
Virussen, bacteriën of parasieten (wormen) kunnen allemaal diarree veroorzaken. In geval van een infectieuze oorzaak voor diarree zullen meerdere kittens in een nestje of meerdere katten in 1 huishouden ziek zijn. Infecties met een Parvovirus (panleucopenie = kattenziekte), een Coronavirus en een Rotavirus zijn algemeen voorkomende virale oorzaken voor diarree. Salmonella en Campylobacter zijn bacterien die oorzaak kunnen zijn voor diarree. Van de parasieten zijn rondwormen, haakwormen en protozoa (= 1-cellige parasieten) zoals Giardia mogelijke oorzaken voor diarree. Hoewel de meeste jonge katten eerder een vertraagde groei/ontwikkeling laten zien dan diarree.

Bij volwassen katten zijn de meest voorkomende oorzaken voor diarree:

* Immuun gemedieerde ontstekingen van het maagdarmkanaal (IBD = Inflammatory Bowel Disease)
* Tumoren, zoals maligne lymfoom of adenocarcinoom
* Infecties
* Parasieten
* Voedingsintolerantie
* Hyperthyreoidie (= te snel werkende schildklier)
* Medicijnen/toxinen
* Exocriene pancreas insufficientie (= tekort aan verteringsenzymen), meestal veroorzaakt door een vernietiging van de pancreas ten gevolge van een infectie

Symptomen van diarree
De symptomen die we zien bij een kat met diarree zijn sterk afhankelijk van de lokalisatie van het probleem in de darm. Katten met een probleem in de dunne darm produceren grote hoeveelheden waterige ontlasting en zullen vermageren. Bij problemen in de dikke darm zien we kleine hoeveelheden zachte ontlasting mogelijk met vers bloed en/of slijm en we zien tevens dat de kat vaker ontlasting produceert en langdurig perst op de ontlasting. Vaak zullen we echter een combinatie van de symptomen van dunne darm problemen en dikke darm problemen zien.

Als er slechts 1 kat in huis is en de kat gebruikt de kattenbak voor de ontlasting, dan is het gemakkelijk om in de gaten te houden hoe de ontlasting van de kat eruit ziet. Dit wordt moeilijker als er meerdere katten in huis zijn of als de kat buiten zijn behoefte doet. Bij ernstige diarree echter, is het zelfs voor echte buitenkatten moeilijk om de ontlasting netjes op te houden tot ze buiten zijn en zullen we toch ontlasting in huis vinden. Er kan ook zachte ontlasting aan de vacht onder de staart blijven hangen. Het is aan te raden om een kat die verdacht wordt van diarree apart te houden van de andere katten in huis. Braken is ook een veelvuldig gezien symptoom van problemen in het maagdarmkanaal. Sommige katten met diarree zullen wat meer drinken om te compenseren voor het vochtverlies.

Diagnostiek
Als de diarree vrij acuut is en de kat is nog fit en attent, dan is het vaak voldoende om de symptomen te bestrijden om het probleem op te lossen, bijvoorbeeld door een lichtverteerbaar dieet ( sensitive van Royal Canin ) te geven en diarreeremmers om te zorgen dat het dier niet uitdroogt. Als de diarree meer chronisch van aard is (dat wil zeggen langer bestaat dan 4 weken) of als er tevens andere symptomen aanwezig zijn, dan is het vaak noodzakelijk om aanvullende diagnostiek te doen om de onderliggende oorzaak voor de diarree te achterhalen.
Vaak zal er bloed en urine onderzoek moeten worden gedaan om ziekten buiten het maagdarmkanaal (zoals hyperthyreoidie, leveraandoeningen of nierfalen) uit te sluiten en om te onderzoeken of de kat besmet is met FeLV (Feline Leukemie Virus) of FIV (Feline Immunodeficiency virus, kattenaids) of FIP . Soms wordt specifiek bloedonderzoek gebruikt om de functie van het maagdarmkanaal en de pancreas (= alvleesklier) te checken.

Ontlasting monsters kunnen worden onderzocht op parasieten zoals wormen en worden gekweekt om de aanwezigheid van verkeerde bacteriën op te sporen. Vaak is het noodzakelijk om meer dan 1 ontlasting monster te onderzoeken om met zekerheid een infectieuze oorzaak te kunnen opsporen of uitsluiten.
Indien er afwijkingen in de buik worden gevoeld kunnen we een echo maken van de buik om een beter beeld te krijgen van wat er speelt.
Soms moeten er biopten van het maagdarmkanaal genomen worden om de diagnose te kunnen stellen. De maag, het eerste deel van de dunne darm en de dikke darm kunnen worden onderzocht met behulp van een endoscoop, waarbij direct ook biopten van de maag of darmwand kunnen worden genomen. Dit is een alternatief voor het nemen van biopten middels een buikoperatie, hoewel dit soms toch eveneens noodzakelijk is.

Behandeling
De behandeling moet gericht zijn op de oorzaak van het probleem (bv. het bestrijden van specifieke parasieten of andere infecties). Als een kat plotseling diarree krijgt, maar verder niet ernstig ziek is, dan kan het voldoende zijn om de kat 24 uur te laten vasten. Gedurende deze periode kan het zinvol zijn om een rehydratie oplossing voor te schrijven (mits de kat niet braakt natuurlijk). Na de periode van vasten wordt over het algemeen een goed, licht verteerbaar voer met een laag vetgehalte aanbevolen. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit kip of kalkoenvlees of lichtverteerbaar voedsel ( sensitive voer van Royal Canin ). In het begin moet de kat 3-4 x per dag worden gevoerd om overbelasting van het maagdarmkanaal te voorkomen. Daarna kan geleidelijk aan over een periode van 2-3 dagen weer worden overgeschakeld naar het dieet wat de kat gewend is te eten. Als de kat erg sloom is of uitgedroogd, dan moet de kat behandeld worden met een intraveneus (= in het bloedvat) infuus.

In het geval van ernstige of langdurige diarree, moeten testen worden gedaan om de oorzaak en de meest passende therapie te vinden. Antibiotica zijn alleen zinvol bij de behandeling van diarree als er bij een kweek van de ontlasting specifieke bacteriën zijn gevonden die de oorzaak van de diarree kunnen zijn, of als de darmen ernstig beschadigd zijn. In het algemeen zijn antibiotica bij de behandeling van diarree niet zinvol en kunnen ze de diarree zelfs juist verergeren.

Inflammatory Bowel Disease (IBD) is een multi-factoriele ziekte en de behandeling ervan moet individueel worden bepaald per patiënt. Diëten spelen een belangrijke rol bij de behandeling van IBD. Meestal worden diëten voorgeschreven die een nieuw, dat wil zeggen de laatste 6 maanden niet door de kat gegeten, eiwitbron bevatten en verder goed uitgebalanceerd zijn. De kat mag gedurende minimaal 4 weken niets anders eten dan dit dieet, om te kunnen beoordelen of er verbetering optreedt. Aanvullende medicijnen om de ontsteking in de darm te controleren kunnen ook noodzakelijk zijn bij de behandeling van deze aandoening.

Als kanker de oorzaak is voor de diarree, dan kan dit mogelijk worden behandeld middels chirurgisch ingrijpen en/of chemotherapie. De mogelijkheden voor de behandeling zijn afhankelijk van het type kanker en van de mate van invasie van de tumor in de darm. In sommige gevallen kan de oorzaak voor de diarree niet worden gevonden en moet worden volstaan met een symptomatische behandeling van het probleem.

Prognose
De prognose is, vanzelfsprekend, afhankelijk van de oorzaak van de diarree – aandoeningen die gemakkelijk te behandelen zijn met medicijnen of een dieet hebben een goede prognose. In alle gevallen is het gunstig om de ziekte in een vroeg stadium te diagnosticeren en te controleren om lange termijn veranderingen in het maagdarmkanaal die irreversibel kunnen zijn te voorkomen.