Snot , niezen en neusuitvloei

Snot en/of niezen bij het konijn

We zien regelmatig snot en niezen bij een konijn.

We spreken van rhinitis of “snot” als een konijn een vieze neus heeft met neusuitvloeiing. Dit kan voorkomen met en zonder niesbuien. Maar ook als een konijn vaak niest of niesbuien heeft zonder dat er snot te zien is, is er een verdenking van snot!

Oorzaak van de snot ….

Rhinitis of “snot” is vaak bacterieel van aard. Het kan primair een bacterieel probleem zijn, maar ook regelmatig secundair aan een ander probleem. We zien bijvoorbeeld “snot” en niezen dat veroorzaakt wordt door een ingedroogde pus sliert of een corpus alienum in een neusgang (grasaar, grasspriet of ander voedsel), een tand – of kieswortelprobleem, een abces of een tumor. We zien ook regelmatig pus uit de sinussen achterin de neusgang terecht komen en irritatie geven. De laatste drie jaren zien we door betere röntgendiagnostiek steeds vaker verkalkingen (= rinolieten) in de neusgangen.

Als er iets in de neusgang aanwezig is dat er niet hoort kan dit dermate irritatie in de neus geven dat er als reactie pus wordt gevormd. Ook zien we dat konijnen op iets dat er niet in de neusgangen hoort enorm kunnen gaan niezen. Ze kunnen echt stevige niesbuien achter elkaar hebben zonder dat er iets uit de neus komt.

Een konijn ademt door de neus ….

Een konijn ademt door zijn neus. De epiglottis ligt bovenop het palatum molle. Als er een probleem in de neusgangen aanwezig is, kan het konijn een bijgeluid met het ademen krijgen. De luchtstroom van de ademhaling gaat langs hetgeen er in de neusgang aanwezig is en dat gaat resoneren. Als er veel snot aanwezig is of er veel rinolieten (verkalkingen) in de neusgangen zitten dan kan de ademhaling bemoeilijkt worden. Het kan zelfs zo erg worden dat een konijn benauwd wordt en door de mond gaat ademhalen.

Als de adem langs de snot gaat dan kan dit de snot / pus indrogen. Dit kan dan ook weer een oorzaak zijn voor het konijn om te niezen of in erge gevallen benauwd te zijn. Er kan een pus sliert vanuit een sinusholte in de keelneusholte terecht komen en dan kan een konijn een soort reverse sneezing vertonen het lijkt alsof het konijn zich verslikt – aan het kokhalzen is.

Een vieze neus of poten door snot

Door het wassen van de neus krijg je ook vieze voorpoten.

Een konijn dat steeds weer niest maar er is geen snot te zien?

Het komt regelmatig voor dat een konijn niest of zelfs hele erge niesbuien heeft en zich daarbij ook soms lijkt te verslikken. Dan kan er ook sprake zijn van snot, maar deze is dan niet zichtbaar. Door de neusademhaling droogt de snot in. Het kan aangroeien tot een harde prop of lange sliert en dan gaat het konijn hier herhaaldelijk op niezen, een echte niesbui is het gevolg. We proberen als dierenarts het snot in beeld te krijgen door de neus uit te spoelen.

Soms niezen konijn door stof

We zien af en toe konijnen die enorm aan het niezen zijn op stof. Zorg bij een konijn dat niest voor een stofvrije omgeving!

Denk ook aan het gegeven dat een stoffige omgeving aanleiding kan geven tot niezen. Als er stoffig stro of hooi is adviseren we dit stof weg te halen. Je kunt dit doen door het uit te schudden of af te spoelen met water (in een emmer water dompelen) en daarna te drogen. Dit maakt het hooi en stro zoveel mogelijk stofvrij. Om uit te proberen of stof de oorzaak is kun je het konijn plaatsen op een bodembedekking van alleen handdoeken. Het veranderen van bodembedekking kan ook de oplossing zijn.

Maar het kan ook wat anders zijn

Bij het konijn kan besmettelijke snot voorkomen. Dit komt meestal voor bij fokkers en andere eigenaren die veel konijnen hebben (zogenaamde multi household), door een verhoogde infectiedruk. Bij de huis konijnen die wij behandelen is de snot vaak meer terug te voeren op niet besmettelijke snot, rinolieten, grassprieten of andere oorzaken. In de meeste gevallen is het maatje niet aan het snotteren. Derhalve is de snot niet besmettelijk.

Therapie

Het is geen leuk gezicht als een konijn snot heeft en daarbij vaak moet niezen op een dag. Een konijn ademt door de neus en als er snot in de neusgangen zit kan de ademhaling belemmerd worden. We zullen als dierenarts altijd een behandeling inzetten om de gevolgen van de snot eg te nemen of te minimaliseren.

Allereerst behandelen we konijnen met snot medicamenteus voordat we diagnostiek met röntgenfoto’s en rhinoscopie inzetten.

Neusspoelingen
Slijmoplossende middelen
Antibioticum
NSAID – pijnstillend/ontstekingsremmend middel

Medicamenteuze behandeling:

We behandelen konijnen met besmettelijke snot met een antibioticum, een NSAID (pijnstiller met ontstekingsremmer) en we spoelen de neusgaten uit zodat de snot wordt weggespoeld. We gebruiken daarin een middel dat de pus oplost (acetylcysteïne 600 mg in 500 ml fysiologische zoutoplossing) zodat de pus makkelijker weg kan worden geniest. Ook gebruiken we een medicijn dat mucolytisch werkt (de pus dunner maakt) zoals broomhexine.

Welk antibioticum

Er worden vaak diverse soorten antibioticum gebruikt bij konijnen met snot gedurende 5 tot 7 dagen. Onze ervaring is dat je beter een langere kuur kan geven als het antibioticum lijkt aan te slaan. We gebruiken het antibioticum formularium voor het konijn voor onze keuze qua antibioticum en laten dit antibioticum gedurende 4 tot 6 weken geven bij konijnen met snot!

Bacteriëel onderzoek en antibiogram

Als je 100% zeker wilt zijn welk antibioticum je moet gebruiken dan moet je een bacterieel onderzoek uitvoeren. Echter in het antibioticum formularium voor het konijn wordt het mooi verwoord: “Een bacteriologisch onderzoek levert slechts zelden een bruikbaar resultaat op, aangezien contaminatie door de aanwezige neusflora moeilijk voorkomen kan worden.”

Neusspoelen

We adviseren om konijnen met snot de neus schoon te spoelen. De pus in de neus wordt dan weggespoeld. We gebruiken als neusspoeling fysiologische zoutoplossing met acetylcysteïne (een pus oplossend middel). Zo gaat het wegspoelen van de pus gemakkelijker, omdat het vloeibaarder wordt.

NB: mogelijk is het spoelen van de neus nog wel belangrijker dan het gebruik van een antibioticum bij konijnen met “snot”. Een neusspoeling kan ook prima zonder antibioticum in het spoelsel worden gedaan!

Het konijn wordt in een handdoek gewikkeld om het te kunnen behandelen. In de eerste week wordt er twee keer per dag de neus met 2,5 ml per neusgat uitgespoeld, er wordt steeds 0,5 – 1 ml in de neus gespoten. Na deze eerste week gaan we over naar 1x per dag de neus spoelen en als dit goed gaat naar 2-3x per week.

NB: bewaar het neusspoelsel in de koelkast om bacteriegroei te voorkomen en laat het 5 ml spuitje voor het spoelen van de neus op kamertemperatuur komen. Kook deze spuitjes ook na gebruik uit om een bacteriële besmetting van het spoelsel te voorkomen.

Detail opname van het neus spoelen: we houden het hoofd goed vast en plaatsen de 5 ml spuitopening in een neusgat, en daarna wordt de neus uitgespoeld. We brengen steeds 1-1,5 ml per keer in en niet de 5 ml in 1 keer. Dit wordt dagelijks 1 of 2x per dag gedaan. We zien geen verslikproblemen bij een konijn als we de neusspoelen. Vaak komt het spoelsel gelijk uit het andere neusgat naar buiten. De linker en rechter neusgang staan met elkaar in verbinding achterin de neusholte. Soms is er op andere plekken ook een opening tussen de neusholtes aanwezig.

Hoe gaan wij te werk als u langskomt met uw konijn

We kijken een konijn met snot na door middel van een algemeen onderzoek. Soms zien we andere oorzaken als oorzaak voor snot zoals konijnen syfilis of zelfs myxomatose (zie de foto’s hieronder). We kijken vooral of een konijn met snot afwijkingen aan het gebit heeft. Vaak zijn tandafwijkingen, zoals eenzijdig een geribbelde tand of ontbrekende tanden een aanwijzing dat er een gebitsprobleem is.

Bij het eerste bezoek zullen we in eerste instantie vaak starten met een medicamenteuze behandeling.

Verder onderzoek met dentale neus röntgenfoto’s en een rhinoscopie:

Als de snot en/of het niezen niet overgaat dan gaan we een stap verder met diagnostiek. Hiervoor maken we dentale röntgenfoto’s en voeren een rhinoscopie uit en gaan op deze manier zoek naar een oorzaak van de snot – zie onderaan de pagina voor een onderzoek van wat we gevonden hebben bij meer dan 100 konijnen waarbij we een rhinoscopie hebben uitgevoerd.

Bij een rhinoscopie kijken we met een camera in de neus om de neusgangen te beoordelen. Het is vooral belangrijk of er tweezijdig een probleem is of dat er een eenzijdige afwijkingen aan de neusgangen (= conchae) te zien zijn.

Als een konijn acuut benauwd wordt of er is opeens eenzijdig snot dan moet de oorzaak in een corpus alienum = grasspriet of grasaar gezocht worden.

Andere oorzaken van snotSoms zijn er hele andere oorzaken van snot, bijvoorbeeld een besmettelijke ziekte zoals konijnen syfilis of zelfs myxomatose die de pus in de neus veroorzaken.

We zijn daarbij het volgende tegen gekomen:

– snot – niezen door stof (in hooi en stro)

– snot door rhinitis = besmettelijke snot = bacterieel probleem

– snot door iets in de neus – grasspriet – corpus alienum

– snot door rinolieten = verkalkingen in de neusgangen

– snot door een tand – kieswortel probleem

– snot door een abces in de neusholte

– snot door een tumor

– snot door een traanbuis probleem

– snot door sinisitus – sinus maxillaris

Er zitten nogal wat verschillen in snot….